► (1) Uçaklarda görev yapan uçan aşçı (flying chef) kimdir? Sivil havacılık mevzuatları gereği ekip üyesi olarak kabul edilirler mi? Görev tanımı gereği uçuş ve kabin ekibi üyelerine yönelik uçuş ve görev süresi sınırlamaları ile dinlenme gerekliliklerine tabi midir?

Ulusal ve uluslararası havacılık mevzuatlarında "uçan aşçı" terimine karşılık gelen bir tanımlama olmamakla birlikte; havayolu işletmelerince icra edilen uçuşlarda hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyetini arttırmak amacıyla kabin ekibi haricinde ihtiyaç duyulan ve yolcu kabininde görev alan personel için aranan gereklilikler SHT OPS Talimatının CAT.GEN.MPA.115 maddesinde tanımlanmıştır.

İlgili madde; "İşletici, görevli kabin ekibi üyeleri dışındaki hava aracının yolcu kabininde görevli personel veya ekip üyelerinin:

(a) Yolcular tarafından görevli kabin ekibi üyeleri ile karıştırılmamasını;
(b) Kabin ekibi için ayrılan istasyonları işgal etmemesini;
(c) Görevli kabin ekibi üyelerinin görevlerini yapmalarına engel olmamasını;
temin edecektir." hükmü gereğince; Ülkemizde faaliyet gösteren havayolu işletmelerince uçan aşçı olarak görevlendirilen personel, bahsedilen mevzuat maddesi kapsamında "yolcu kabininde bulunan kabin ekibi dışındaki görevli personel veya ekip üyeleri" olarak değerlendirilmekte olup, söz konusu personel ekip üyesi olarak kabul edilmedikleri için kendilerine herhangi bir sertifika düzenlenmemektedir.

Uçuş Ve Görev Süresi Sınırlamaları İle Dinlenme Gerekliliklerini düzenleyen mevzuatın (SHT FTL) sadece Bakanlık tarafından ruhsatlandırılmış havayolu işletmelerinin, havayolu işletmelerinde görevli ilgili yönetici personeli ile geçerli lisans ve/veya sertifika sahibi olan uçuş ve kabin ekibi üyelerini kapsaması nedeniyle söz konusu Talimat “uçan aşçı” olarak görev yapan personele uygulanmamaktadır.

► (2) Kabin ekibi üyelerinin EASA mevzuatında belirtildiği üzere örneğin Avrupa Resüsitasyon Konseyi (ERC) gibi uluslararası geçerliliğe sahip bir ilk yardım sertifikasına sahip olmaları yeterli midir? Bunun yanında T.C. Sağlık Bakanlığı onaylı ilkyardım sertifikasına sahip olmaları bir zorunluluk mudur?

Kabin ekibi üyelerinin mesleki eğitim kapsamında zorunlu olarak SHT CC Talimatı Ek’inde yer alan ilkyardım konu içeriklerine göre ilkyardım eğitimi alması zorunludur. Buna ilaveten kabin ekibi üyesinin, uçuş süresince ilkyardım gereksinimi doğan bir yolcuya ilkyardım müdahalesinde bulunabilmesi için de ayrıca Sağlık Bakanlığı onaylı ilkyardımcı sertifikasına sahip olması gerekmektedir.

Ayrıca uçaklarında defibrillator bulunduran havayollarında görev yapan kabin ekibi üyelerinin, Sağlık Bakanlığı müfredatında yer almaması sebebiyle, defibrilatör kullanarak ilkyardım müdahalesinde bulunmalarını teminen gerekli eğitimi ayrıca almaları ve bu kapsamda sertifikalandırılmaları gerekmektedir.

Sonuç olarak kabin ekibi üyelerinin uluslararası geçerliliği olan ERC vb. kuruluşlardan aldığı ilkyardım eğitimi tek başına yeterli olmayıp;

1.Uluslararası havacılık mevzuatları gereği temel eğitim ve tazeleme eğitimi kapsamında ilkyardım eğitimi almaları,
2.Yolcuya ilkyardım müdahalesinde bulunmaları için Sağlık Bakanlığınca düzenlenmiş ilkyardımcı sertifikasına sahip olmaları,
3.İlkyardım uygulamalarında defibrillator kullanımı için de ERC vb. uluslarararası yetkili bir kuruluştan sertifika alınması gerekmektedir.