Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanan, asker ve sivil ayrımı gözetilmeksizin Türk Hava Sahası’nın esnek kullanımına imkan tanıyan yönetmelik bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Hava Sahası Esnek Kullanımı Yönetmeliği ile; hava sahamızın asker ve sivil diye ayrımının kaldırılarak kullanıcıların ihtiyaçlarına göre doğrudan rota tahsis etmek sureti ile uçuş yollarının kısaltılması ve ilave uçuş yollarının anlık olarak tesis edilmesi, yakıt ve zaman tasarrufunun sağlanması, bakım maliyetlerinin azaltılması, çevre kirliliği ile birlikte küresel ısınma etkisinin azaltılması ve havacılık sektöründe verimliliğin artırılması hedefleniyor.

Hava sahasının esnek kullanımı; hava sahasında sivil ve askerî kullanıcılar için yapılacak herhangi bir tahsis veya bölünmenin, gerçek zamanlı kullanım ihtiyacı esas alınarak, belirlenmiş bir zaman dilimi içerisinde, geçici olarak yapılması anlamına geliyor. Yönetmelik kapsamında, Şartlı Rotalar, Geçici Rezerve Edilmiş Sahalar, Geçici Ayrılmış Sahalar, Koordinasyonu Azaltılmış Hava Sahaları, Koordine Edilmiş Hava Sahaları oluşturularak hava sahası daha etkin kullanılabilir hale getirilecek.

Askeri uçuşların yoğun olmadığı veya hiç olmadığı bölgelerde “koordinasyonu azaltılmış hava sahası” teşkil edilecek ve bu sahalarda sivil-asker koordinasyona gerek kalmaksızın Genel Hava Trafiğinin rota dışı uçuşuna müsaade edilecek. Sivil ve asker ön koordinasyonu ile belirli şartlar altında sivil uçuşlara müsaade edilecek sahalar ise “Koordine edilmiş hava sahaları” olarak adlandırılacak. Belirlenmiş koşullar altında uçuş planlaması ve kullanımı için uygun olan hava koridorları olan Şartlı rotalar, Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından, sivil hava trafiği ihtiyaçları ile askeri ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak oluşturulacak. Geçici olarak tahsis edilmiş hava sahalarında ise Operasyonel Hava Trafiği ile Genel Hava Trafiği arasında koordinasyon sağlanacak.

Yönetmelikte hukuki alt yapı tesis edilmiş olup, bu çerçevede hava sahasının esnek kullanıma yönelik hedefler ve yol haritası belirlenecek, buna göre adım adım hava sahasının tam esnek kullanılması sağlanacaktır. Kullanıcılar ihtiyaçlarına göre anlık talepleri sistemi yürüten merkez tarafından değerlendirilip, belli süreye göre talep sahibine tahsis edilecektir. Bu gerçekleştiğinde sivil havacılıkta "kuş uçuşu" mesafesi geçerli olabilecektir.

Yönetmelik kapsamında Hava Sahası Üst Kurulu, Hava Sahası Yürütme Kurulu, Hava Sahası Yönetim Ünitesi oluşturulacak….

Hava sahasının etkinliğini ve emniyetini sağlayacak ulusal hava sahası kullanım politika ve prensiplerini belirlemek üzere oluşturulacak Hava Sahası Üst Kurulu’nda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı ve Genelkurmay Harekat Başkanı eş başkanlığında, SHGM ve DHMİ Genel Müdürü, Genelkurmay Başkanlığı Komuta Kontrol Dairesi Başkanı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Savunma ve Komuta Kontrol Dairesi Başkanı yer alacak.

Hava Sahası Yürütme Kurulu; hava sahası yapılarının belirlenmesinden, üst kurul kararlarının yürütülmesinden ve koordinasyondan sorumlu olurken, Hava Sahası Yönetim Ünitesi ise hava sahası kullanıcı taleplerini toplanıp analiz ederek Hava Sahası Kullanım Planı hazırlayacak.

Yayımlanan Hava Sahası Kullanım Planı ile tahsis edilen hava sahaları, yayımlanmış plan doğrultusunda, gerçek zamanlı olarak kullanıma açılıp kapatılacak. Askeri kullanıma verilen sahalar dışındaki Türk Hava Sahası herhangi bir koordinasyona gerek olmadan kullanılabilecek.

Türkiye’ye hava sahasında askeri sahaların fazlalığı ve bu bölgeler üzerinde tahditlerin olması nedeniyle uçuş mesafelerinin uzaması daha fazla yakıt tüketilmesine ve maliyetlerin daha da artmasına neden oluyordu. Hava sahamızın etkin kullanılmasını sağlayacak olan bu uygulama ile, hem maliyetlerinin düşürülmesi, hem zaman tasarrufu, hem de atmosfere salınan karbondioksit miktarının azaltılmasına katkı sağlanması amaçlanıyor.

Ülke hava trafiği her geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 10'nun üzerinde bir şekilde artmakta olup ayrıca uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan istatistiki tahminlerde de ülkemiz önümüzdeki yıllarda en çok trafik artışı beklenen ve talep arzı yüksek olan ülkeler arasında yer almaktadır. Eurocontrol büyüme tahminlerinde ülkemiz 2020'ya kadar %6'nın üzerinde bir trafik artışı ile Avrupa'da birinci ülke konumunda olacağı görülmektedir.

Esnek kullanımına tam geçilmesi ile, yakıt tasarrufu, uçucu pilot maliyetlerinin uçuş süresine bağlı maliyetlerinde azalma, bakım maliyetlerinin azalması, uçakların toplam aktif kullanma süresinin artışı gibi doğrudan ve dolaylı tasarruflar ile birlikte yıllık 500Milyon Dolar tasarruf sağlayacağı öngörülmektedir.

Yönetmelik, UDHB ile Genelkurmay ve MSB bağlı kurumların sıkı bir koordinasyonunu gerektirmekte olup ortak çalışma ile ülkemize önemli bir tasarruf sağlayacak Esnek hava sahasının oluşturulması sürecinin Avrupalı örneklerinden çok daha hızlı sürdürüleceği düşünülmektedir.