Bir işletme herhangi bir hava aracının FL290 (29.000 ft) ile FL410 (41.000 ft) arasında operasyon gerçekleştirmesi RVSM yetkisi alması zorunludur.

 

RVSM yetkisi 1 yıllık süre ile verilir. SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin yetkisi, ruhsatlarının geçekli olduğu süre boyunca devam eder. Her yıl gerçekleştirilecek operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 15 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

RVSM yetkisine sahip bir hava aracı işletme filosundan çıktığında veya farklı bir işletmenin filosuna geçtiğinde yetkisi iptal edilir.

 

Başvuru SHT 0013 talimatı kapsamında değerlendirilmekte olup, izlenecek yol ve talep edilen dökümanlar şu şekildedir:

• İşletici planlanan operasyon tarihinden asgari 15 gün önce başvuru talep dosyasını SHGM’ye sunar. Talep dosyası şu evrakları içermelidir:
  1. RVSM Başvuru Formu (talimatın Ek’inde yer almaktadır),
  2. Uçucu ekibin lisans numaraları ile birlikte isim listesi. Ayrıca söz konusu ekibin RVSM eğitimi aldığına dair Eğitim Başkanlığından bir yazı ile eğitim kayıt/belgeleri,
  3. Uçuşa elverişlilik sertifikası,
  4. Bakım programı onay sayfası ve ilgili sayfaları,
  5. İşletme El Kitabı onay sayfası ve ilgili sayfaları ( Part A ve Part D)
  6. MEL Onay sayfası ve ilgili sayfaları
  7. Gerekli komponent listesi ve RVSM itemlarının bulunduğu ilgili IPC ve AFM sayfaları
  8. MOD-S kodu onay sayfası
• Başvuru Ek’inde, güncel “Hizmet Tarifesi”’nde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – Özel Yetki Onayı” kısmında “İlk Veriliş” sütununda ve “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – İşletme Şartları” kısmında “İlave Değişiklik Ücreti” sütununda kendi işletme ruhsat kapsamlarına uygun hizmet bedeline ilişkin ödeme dekontlarını da sunmaları gerekmektedir.
• Başvurunun uygun görülmesi halinde SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin “İşletme Şartları” güncellenerek MNPS yetkisi işlenir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler için ek olarak ayrı bir sertifika düzenlenir.

LVO (Low Visibility Operations – Düşük Görüş Operasyonu) Hava araçlarının düşük görüşte kalkış, kategori II, Kategori IIIA/IIIB operasyonları gerçekleştirmek için almaları gereken bir özel yetkidir.

 

LVO yetkisi 1 yıllık süre ile verilir. SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin yetkisi, ruhsatlarının geçekli olduğu süre boyunca devam eder. Her yıl gerçekleştirilecek operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 15 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

 

LVO yetkisine sahip bir hava aracı işletme filosundan çıktığında veya farklı bir işletmenin filosuna geçtiğinde yetkisi iptal edilir.

 

Başvurular SHT OPS 1 Talimatı ile ICAO Doc. 9365 kapsmında değerlendirilmekte olup, izlenecek yol ve talep edilen dökümanlar şu şekildedir:

• İşletici planlanan operasyon tarihinden asgari 15 gün önce başvuru talep dosyasını SHGM’ye sunar. Talep dosyası şu evrakları içermelidir:
  1. Uçucu ekibin lisans numaraları ile birlikte isim listesi. Ayrıca söz konusu ekibin LVO eğitimi aldığına dair Eğitim Başkanlığından bir yazı ile eğitim kayıt/belgeleri, LVO lisanslarının tanzim edildiğinin belirtilmesi,
  2. Uçuşa elverişlilik sertifikası,
  3. Bakım programı onay sayfası ve ilgili sayfaları,
  4. İşletme El Kitabı onay sayfası ve ilgili sayfaları ( Part A ve Part D)
  5. MEL Onay sayfası ve ilgili sayfaları
  6. Gerekli komponent listesi ve LVO itemlarının bulunduğu ilgili IPC ve AFM sayfaları
  7. Her uçak tipi için 30 adet simule edilmiş CAT II/III raporları
  8. Uçak tiplerinin imalatçı tip onayı
• Başvuru Ek’inde, güncel “Hizmet Tarifesi”’nde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – Özel Yetki Onayı” kısmında “İlk Veriliş” sütununda ve “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – İşletme Şartları” kısmında “İlave Değişiklik Ücreti” sütununda kendi işletme ruhsat kapsamlarına uygun hizmet bedeline ilişkin ödeme dekontlarını da sunmaları gerekmektedir.
• Başvurunun uygun görülmesi halinde SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin “İşletme Şartları” güncellenerek ilgili LVO yetkisi (CATII, CATIII, CATIIIA veya CATIIIB) işlenir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler için ek olarak ayrı bir sertifika düzenlenir.

Bir işletme herhangi bir hava aracının Kuzey Atlantik Hava Sahası (MNPS) içinde uçuş gerçekleştirebilmesi için MNPS yetkisi almak zorundadır.

 

MNPS yetkisi 1 yıllık süre ile verilir. SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin yetkisi, ruhsatlarının geçekli olduğu süre boyunca devam eder. Her yıl gerçekleştirilecek operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 15 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

 

MNPS yetkisine sahip bir hava aracı işletme filosundan çıktığında veya farklı bir işletmenin filosuna geçtiğinde yetkisi iptal edilir.

 

Başvurular SHT OPS 1 ve SHT-0010 talimatları kapsamında değerlendirilmekte olup izlenecek yol ve talep edilen dökümanlar şu şekildedir:

• İşletici planlanan operasyon tarihinden asgari 15 gün önce başvuru talep dosyasını SHGM’ye sunar. Talep dosyası şu evrakları içermelidir:
  1. Uçucu ekibin lisans numaraları ile birlikte isim listesi. Ayrıca söz konusu ekibin MNPS eğitimi aldığına dair Eğitim Başkanlığından bir yazı ile eğitim kayıt/belgeleri,
  2. Uçuşa elverişlilik sertifikası,
  3. Bakım programı onay sayfası ve ilgili sayfaları,
  4. İşletme El Kitabı onay sayfası ve ilgili sayfaları ( Part A ve Part D)
  5. MEL Onay sayfası ve ilgili sayfaları
  6. Gerekli komponent listesi ve MNPS itemlarının bulunduğu ilgili IPC ve AFM sayfaları
  7. MOD-S kodu onay sayfası
• Başvuru Ek’inde, güncel “Hizmet Tarifesi”’nde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – Özel Yetki Onayı” kısmında “İlk Veriliş” sütununda ve “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – İşletme Şartları” kısmında “İlave Değişiklik Ücreti” sütununda kendi işletme ruhsat kapsamlarına uygun hizmet bedeline ilişkin ödeme dekontlarını da sunmaları gerekmektedir.
• Başvurunun uygun görülmesi halinde SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin “İşletme Şartları” güncellenerek MNPS yetkisi işlenir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler için ek olarak ayrı bir sertifika düzenlenir.

PBN (Performance Based Navigation – Performans Tabanlı Navigasyon), terminal ve spesifik hava sahalarında gerçekleştirilecek operasyonlarda hava aracının navigasyon yeterliliğini gösteren bir özel yetkidir. PBN yetkisi RNAV ve RNP ana başlıkları altında düzenlenmekte olup, talep edilen yeterlilik bu başlıklar altında ayrı yetkilendirme olarak ifade edilir.

 

Her yetkinin yanında yer alan rakam (örn. RNAV 1, RNAV 5, RNP 2 vs...) hava aracının sahip olması gereken navigasyon performansını nm (nautical mile) cinsinden yatay doğruluk olarak belirtir. Yani bir hava aracı RNAV 1 yetkisine sahip olabilmesi için, 1 nm yatay doğruluk içerisinde kalacak navigasyon yeterliliğine sahip olmalıdır.

 

Bununla birlikte, doğruluk bakımından daha kısıtlayıcı olan bir yetki, prosedürel ve teknik farklılıklardan nedeniyle, daha az kısıtlayıcı olan başka bir yetkiyi kapsamaz.(Örn. bir hava aracının RNP 1 yetkisine sahip olması, aynı zamanda RNP 2 veya RNP 10 yetkisine sahip olduğu anlamına gelmez.) Farklı coğrafyaların veya terminal sahalarının talep edeceği navigasyon yeterliliği değişklik gösterebilmekte olup, işletmeler operasyon türlerinin veya operasyon yaptıkları bölgenin gereklilikleri doğrultusunda ilgili yetki için başvuru yaparlar.

 

Genel Müdürlüğümüz tarafından düzenlenen PBN yetkileri şu şekildedir;

 

RNAV
- RNAV 1 (En-route ve terminal sahaları için)
- RNAV 2 (En-route ve terminal sahaları için)
- RNAV 5 (En-route ve terminal sahaları için)
- RNAV/RNP 10 (Okyanus ve çöl gibi uzun mesafeler için)

RNP
- RNP 1 (En-route ve terminal sahaları için)
- RNP 2 (En-route ve terminal sahaları için / Okyanus ve çöl gibi uzun mesafeler için)
- RNP 4 (En-route ve terminal sahaları / Okyanus ve çöl gibi uzun mesafeler için)
- RNP 0.3 (En-route ve terminal sahaları için)
- RNP APCH (En-route ve terminal sahaları için)
- RNP(AR)APCH (En-route ve terminal sahaları için)

 

Her RNAV veya RNP yetkisi 1 yıllık süre ile verilir. SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin yetkisi, ruhsatlarının geçekli olduğu süre boyunca devam eder. Her yıl gerçekleştirilecek operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 15 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

 

İlgili PBN yetkisine sahip bir hava aracı işletme filosundan çıktığında veya farklı bir işletmenin filosuna geçtiğinde yetkisi iptal edilir.

 

RNAV 5, RNP APCH ve RNP (AR) APCH yetkileri için ulusal mevzuatımız bulunmakta olup, bu yetkiler için yapılacak başvurularda, aşağıda yer verilen evraklara ek olarak ilgili talimatlarda yer alan “Başvuru Formu” ve talimatlarda talep edilen evraklar da bulunmalıdır.
Diğer yetkilendirmeler ICAO Doc. 9613 ve varsa ilgili EASA mevzuatları kapsamında (her yetki için EASA mevzuatı bulunmamaktadır) değerlendirilmekte olup, başvuru için izlenecek yol ve talep edilen dokümanlar şu şekildedir:

İşletici planlanan operasyon tarihinden asgari 15 gün önce başvuru talep dosyasını SHGM’ye sunar. Talep dosyası şu evrakları içermelidir:

 

• Uçucu ekibin lisans numaraları ile birlikte isim listesi. Ayrıca söz konusu ekibin ilgili yetki (RNAV veya RNP) eğitimi aldığına dair Eğitim Başkanlığından bir yazı ile eğitim kayıt/belgeleri, 
  1. Uçuşa elverişlilik sertifikası,
  2. Bakım programı onay sayfası ve ilgili sayfaları,
  3. İşletme El Kitabı onay sayfası ve ilgili sayfaları (Part A, PART B  ve Part D)
  4. MEL Onay sayfası ve ilgili sayfaları
  5. Gerekli komponent listesi ve ilgili RNAV/RNP itemlarının bulunduğu ilgili IPC ve AFM sayfaları
  6. Database supplier – Letter of Accaptance (LoA) / Third party-Evidence of approval.
• Başvuru Ek’inde, güncel “Hizmet Tarifesi”’nde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – Özel Yetki Onayı” kısmında “İlk Veriliş” sütununda ve “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü – İşletme Şartları” kısmında “İlave Değişiklik Ücreti” sütununda kendi işletme ruhsat kapsamlarına uygun hizmet bedeline ilişkin ödeme dekontlarını da sunmaları gerekmektedir.
• Başvurunun uygun görülmesi halinde SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin “İşletme Şartları” güncellenerek ilgili PBN yetkisi işlenir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler için ek olarak ayrı bir RNAV veya RNP sertifikası düzenlenir.

ETOPS (Extended Range Twin Engine Operation Performance Standarts – Çift Motorlu Uçaklarla Uzatılmış Menzil Operasyonu) çift motorlu hava araçlarının acil durumda inmeleri gereken hava meydanlarından en fazla bir saat uzaklıkta olmaları kuralını, 120 veya 180 dk zaman aralıklarına taşımalarını sağlayan bir özel yetkidir. 3 veya daha fazla motorlu hava araçları için ETOPS yetkisi verilmez. İşletmeler filolarında aynı tip hava aracı için daha önce verilmiş 120 dk veya 180 dk onayı olmadığı veya 120 dk için onay almadıkları sürece 180 dk için başvuru yapamazlar. 180 dk için yapılan başvurular Genel Müdürlüğün değerlendirmesi neticesinde 120 dk’ya düşürülebilir.

 

ETOPS yetkisi 1 yıllık süre ile verilir. SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin yetkisi, ruhsatlarının geçekli olduğu süre boyunca devam eder. Her yıl gerçekleştirilecek operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 15 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

 

ETOPS yetkisine sahip bir hava aracı işletme filosundan çıktığında veya farklı bir işletmenin filosuna geçtiğinde yetkisi iptal edilir.

Başvuru SHT 0012 talimatı kapsamında değerlendirilmekte olup, izlenecek yol ve talep edilen dökümanlar şu şekildedir:

 

 

Ülkemizde yolcu veya kargo hava araçları ile “Tehlikeli Madde” olarak nitelendirilen yük taşımacılığı yapmak isteyen yerli havayolu işletmeleri Genel Müdürlüğümüzden Tehlikeli Madde taşıma yetkisi almak zorundadırlar.

Tehlikeli madde taşıma yetkisi ,SHY 6A kapsamında verilen işletme ruhsatının geçerlilik süresi dahilinde kullanılır ve işletme ruhsatının geçerli olduğu süre boyunca geçerliliği devam eder. Söz konusu yetkinin alınmasına müteakip, gerçekleştirilecek risk bazlı operasyon denetlemelerinde söz konusu yetkiye ilişkin bir uygunsuzluk tespiti halinde ise askıya alınır veya iptal edilir. SHY 6B kapsamında ruhsatlandırılan işletmeler ise yetkilerinin temditi için bitim tarihinden asgari 30 gün önce Genel Müdürlüğümüze başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

İşletmelerin Tehlikeli madde taşıma yetki talebi SHT OPS CAT.GEN.MPA.200, SPA.DG.100 ve ICAO Doc.9284 Teknik Talimatlar kapsamında değerlendirilir. Aşağıda yer alan bilgi ve dokümanların hem Belgenet hem de ctm.shgm.gov.tr otomasyon sistemi üzerinden Genel Müdürlüğümüze sunulması gerekmektedir.

1. İşletmenin taşımak istediği tehlikeli madde sınıfları, taşımada kullanılacak hava aracı tipleri ile gerçekleştirmesi planlanan operasyona ilişkin bilgiler,
2. Uçuş ekibi, kabin ekibi, dispeçer, yer işletme personeli ve işletme filosunda kargo hava aracının yer alması durumunda yükleme uzmanları (Load Master) ile işletmenin tehlikeli madde sınıfına giren COMAT paketini hazırlayacak teknik personelin ilgili iş fonksiyonuna uygun güncel tehlikeli maddeler eğitim kayıtları,
3. İşletme El Kitabı Bölüm A, Bölüm D, Yer İşletme El Kitabı ( GOM) , Kabin Ekibi El Kitabı ( CCM) ve Kabin Ekibi Eğitim El Kitabı (CCTM ) dokümanlarının ilgili sayfaları,
4. İşletmenin güncel tehlikeli madde dokümanlarına erişimine sahip olduğunu gösteren doküman aboneliği (ICAO Doc.9284 TI, Doc.9481 ERG ve IATA DGR Manuel),
5. İşletmenin kalite biriminin tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin gerçekleştirdiği iç ve dış denetim kayıtları,
6. Güncel “Hizmet Tarifesi”’nde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Koordinatörlüğü altında belirtilen SHUO4225 (Özel Yetki Onayı DGR-Havayolu) veya SHUO4339 (Özel Yetki Onayı DGR-Havataksi) kodlu hizmet bedelinin ödeme dekontunun gönderilmesi gerekmektedir.

İşletmenin sunmuş olduğu belgelerin incelenip, uygun görülmesine müteakip, gerektiğinde çalışmaların yerinde görülmesi amacıyla bir denetleme gerçekleştirilir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda uygun görülmesi halinde, işletmeye ait “İşletme Şartları”’nın Özel Yetkilendirmeler bölümünde ilgili hava aracı tipleri için Tehlikeli Madde Taşıma yetkisi işlenir.

• Tehlikeli Madde Taşımaya Yetkili Havayolu İşletmeleri İçin Tıklayınız

EFB (Electronic Flight Bag – Elektronik Uçuş Çantası)
Hava araçlarının kokpitte herhangi bir dokümanın basılı kopyasını bulundurmadan statik dokümanlarını ve dinamik hesaplamalarını elektronik ortamda yapabilmesine imkân sağlayan özel bir yetkidir.
EFB yetkisi ilk verilişte 6 ay süreyle kokpitte basılı dokümanlar ile kullanılmak üzere verilir. Bu sürecin sonunda işletmenin deneyimlerini ve gerçekleşen hatalara karşı alınan önlemleri içerir raporu değerlendirilir. Bu değerlendirmeye paralel olarak uçuş sırasında işletmenin operasyonlarını izleyebilmek amacıyla kanıtlama uçuşu gerçekleştirilir.

Kanıtlama uçuşunu müteakip nihai karar verilerek ya basılı dokümanlar ile uçmaya devam edilmesi ya da basılı doküman olmaksızın uçuşların başlaması yönünde karar verilir.

Başvurular TGL-36 kapsamında değerlendirilmekte olup, izlenecek yol ve talep edilen dokümanlar şu şekildedir:

 

• İşletici EFB projesine ilişkin tüm bilgileri içerir başvuru talep dosyasını Genel Müdürlüğümüze sunar. Talep dosyası şu evrakları içermelidir,
  • EFB sistemindeki yazılım ve donanıma ilişkin teknik bilgiler
  • EFB sistemi kapsamında doküman yönetimi dışında dinamik olarak hangi hesaplamaları yapacağına ilişkin rapor
  • İşletme El Kitabı Bölüm A,C,D de yapılan değişikliklere ilişkin ilgili sayfalar
• Başvuru Ekinde, Hizmet Tarifesinde “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü
  • Özel Yetki Onayı” kısmında “İlk Veriliş” sütununda ve “Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı – Uçuş Operasyon Müdürlüğü
  • İşletme Şartları” kısmında “İlave Değişiklik Ücreti” sütununda kendi işletme ruhsat kapsamlarına uygun hizmet bedeline ilişkin ödeme dekontlarını da sunmaları gerekmektedir. 
• Başvurunun uygun görülmesi halinde SHY 6A kapsamında ruhsatlandırılan işletmelerin “İşletme Şartları” güncellenir ve ilaveten ayrıntıları belirten sertifika düzenlenir.